تنها منّتی که خداوند بر انسان گذاشت!

خداوند متعال در قرآن کریم ما را مأمور به شکرگزاری نعمتهایش نموده است « واشکروا نعمة الله » (1) و برای این که ما را وادار به این کار کند به شمارش بعضی از نعمتهایش نیز پرداخته، از چشم و لب و زبان گرفته تا کوه و ابر و آسمان و زمین و غیره (2) گرچه خود فرموده است که نعمتهایش قابل شمارش و احصاء از  جانب بندگان نیست (3) اما نکته قابل توجه این است که در هیچ موردی ، بیان نعمتها همراه با منت گذاری و به رخ کشیدن آن نعمت نیست و خداوند همه آنها را بی منت بر ما ارزانی داشته است ، حتی نعمت های أخروی و أجر آخرت  که خداوند از آن تعبیر به أجر اکبر نموده است (4) و به هیچ وجه قابل قیاس با نعمات دنیوی و مادی نیستند، نیز همراه با منت نیستند « إن الذین آمنوا و عملوا الصالحات لهم أجر غیر ممنون » (5).

اما با این همه یک نعمت در قرآن به همراه منت است و خداوند هنگام بیان آن ، آن را به گونه ای به رخ کشیده است که گویا نعمتی از آن عظیم تر نیست و سائر نعمات مادی و معنوی با همه عظمتشان در مقابل آن هیچ محسوب می شوند که شایستگی منت گذاری و به رخ کشیده شدن را ندارند !!

اما آن نعمت چیست ؟!

باغ های بهشت با همه وسعتش که از آسمان و زمین وسیع تر است ؟!

وصال حور که مانند یاقوت و مرجانند ؟! (6)

کاخ ها و قصرها که از زبرجد و زمردند ؟!

زینت آلاتی که از طلا و ل?ل? اند ؟! (7)

لباسهای حریر ؟!

همنشینی با ولدان که مانند مروارید پراکنده اند ؟!

شراب طهور !؟

هرگز .

آن نعمت ، آیا قرآن است که خداوند آن را به مجد و عظمت و عزت و عُلوّ و حکمت توصیف نموده ؟! (8)

و و و ...

خیر !

آن نعمت چیزی نیست جز وجود مبارک رحمة للعالمین حضرت محمد صلوات الله علیه وآله :

« لقد منّ الله علی الم?منین إذ بعث فیهم رسولا من أنفسهم یتلو علیهم آیاته و یزکیهم ... ». (9)

واقعا خداوند منت نهاد بر م?منین در آن هنگام که در بین آنان رسولی از خودشان مبعوث ساخت که آیات الهی را بر ایشان تلاوت می نماید و آنان را تزکیه می کند ...

و بر سیاق همین آیه شریفه است ، آیه سوره مبارکه توبه :

« لقد جائکم رسول من أنفسکم عزیز علیه ما عنتم ... » (10)

شاید اشکالی به ذهن آید و آن اینکه خداوند در سوره حجرات در مورد هدایت به ایمان یا همان نعمت ایمان ، منت گذاری نموده است پس چگونه منت گذاری خداوند منحصر به وجود مقدس نبی اکرم صلی الله علیه وآله است ؟!

جواب این است که در آن آیات خداوند ابتدائاً منت گذاری ننموده است بلکه وقتی اعراب بادیه نشین به نزد پیامبر صلی الله علیه وآله آمده و بر او به خاطر ایمان آوردن خود منت گذاردند ، خداوند به پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود :

« یمنون علیک أن أسلموا قل لا تمنوا علیّ إسلامکم بل الله یمن علیکم أن هداکم للإیمان إن کنتم صادقین » (11) .

بر تو [ ای پیامبر ] منت می گذارند که اسلام آورده اند به ایشان بگو که با اسلام خود بر من منت منهید بلکه [اگر قرار بر منت نهادن باشد] این خداوند است که بر شما به خاطر هدایت به ایمان ، منت می نهد.

در واقع طبق این آیات، خداوند منت نهادن بر پیامبرش را برنتافته است و به مقابله با آن پرداخته و آن نعمتی را هم که به عنوان هدایت و ایمان ، مایه منت برشمرده است، از طریق پیامبرش به مردم ارزانی داشته است، چنانچه در آیه سوره آل عمران نیز که فرمود: خدا بر م?منان به خاطر بعثت پیامبر صلی الله علیه وآله منت نهاده است ، علت این منت نهادن صرف بعثت نبود بلکه این بود که این پیامبر به تزکیه و تعلیم و تربیت مردم می پردازد و به همین دلیل در ادامه آیه فرمود: «یتلو علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمة ... »

خلاصه این که وقتی خداوند خود در قرآن از منت گذاردن بندگان بر یکدیگر نهی می نماید و می فرماید که اعمال خود را با منت باطل نکنید: « لاتبطلوا صدقاتکم بالمن و الأذی »(12) پس خود نیز به این مطلب پایبند است که هنگام اعطاء و بیان نعمات دنیوی و أخروی بر بندگان منت نگذارد اما با وجود این مطالب، نعمت وجود پیامبر صلی الله علیه وآله که سراج منیر است آن قدر عظیم است که لایق منت گذاری و فخر فروشی از جانب خداوند بر مردم و بندگان است و مِنّت در این جا قبح خود را از دست می دهد !

اما بعد از این نکات ، شکر این بزرگترین نعمت خدا به چیست ؟!

به پیروی از این نعمت بزرگ: «قل إن کنتم تحبون الله فاتبعونی» و «و ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا»(13و14)

حال این نعمت عظیم الهی از ما چه خواسته است ؟

هیچ اجر و مزدی درخواست ننموده جز مودّت نسبت به نزدیکانش (15) که نفع این اجر نیز به خود ما می رسد (16) و در واقع خود این نفع نعمت دیگری از جانب خداوند است که در آخرت از ما در موردش س?ال خواهد شد. (17) !

پی نوشت ها :

1-سوره نحل / 114 .

2- سوره بلد / 8و9 وغاشیه / 19 ونور / 43 و مجموعه سوره های نحل و یس و غیره .

3- سوره ابراهیم / 34 ونحل / 18 .

4- نحل / 41 .

5- فصلت / 8.

6- رحمن / 58 .

7- حج / 23 وفاطر / 33 .

8- بروج / 21 وحجر / 87 وفصلت / 41 وزخرف / 4 .

9- آل عمران / 164 .

10- توبه / 128 .

11- حجرات / 17 .

12- بقره / 264 .

13و14- آل عمران /31 وحشر / 7 .

15- شوری / 23 .

16- سبأ / 47 .

17- تکاثر /8 .

برگرفته از سایت تبیان